Tisa i zivot oko nje - Tisa je za one koji su ziveli i koji i danas zive kraj njenih obala, oduvek bila i ostala izvor zivota,nada opstanka ali isto tako i cudljivi opaki protivnik. Izvoriste Tise je u zapadnoj podgorini Karpata i to iz dva izvora koji formiraju dva kraka, Belu i Crnu Tisu cijim spajanjem nastaje Tisa. Skoro celom svojom duzinom prolazi kroz panonsku niziju, a u nasu zemlju ulazi juzno od Segedina, odnosno na oko 3,5 km severozapadno od Djale. Na svom putu veoma krivuda, narocito kroz nasu zemlju, pogotovu je to bilo izrazeno pre regulacije njenog korita i znatnog skracivanja toka. Presecanje jedne okuke izmedju Mola i Ade vrseno je 1855-1856 godine, nakon cega je skracena za 2.000 metara, a deo molskog atara je ostao na banatskoj strani. Duzina Tise, od izvorista do usca, nakon svih skracivanja iznosi 977 km, od cega na nasu zemlju otpada 164, a na molski atar svega 9 km. Za nju je karakteristicno da je reka sa vrlo malim padom, koji na delu izme|u Sente i Novog Beceja,a samim tim i kroz ceo molski atar,iznosi svega 1,6 cm/km. Ima u isto vreme, prilicno ujednacenu sirinu svoga korita od oko 200 - 220m. Dubina korita joj je relativno velika, znatno veca nego dubina Dunava,a krece se izme|u 380 i 400 cm. Upravo zbog takvih svojih karakteristika Tisa je oduvek, celim svojim tokom u nasoj zemlji, bila plovna i u znatnoj meri koriscena za putnicki i teretni saobracaj. U godisnjim kolebanjima nivoa Tise postoji jedan maksimum i jedan minimum. Maksimum se po pravilu javlja pocetkom proleca savrljnom vrednoscu u aprilu, a minimum se proteze od avgusta do oktobra sa najnizim vodostajem polovinom septembra. U zimskim mesecima Tisa je obicno pokrivena santama leda, a zna biti vrlo cesto potpuno okovana ledom koji moze dostici i debljinu od 20 cm.
0 comments:
Post a Comment